Jan Troost overleed dinsdag 16 mei op 65-jarige leeftijd na een leven lang gestreden te hebben voor de rechten van mensen met een beperking. Kort voor zijn overlijden sprak de redactie van Markant nog met hem. Hij blikte terug, gaf laatste adviezen en besloot het gesprek met de woorden: ‘Gelukkig zijn er genoeg anderen die de strijd voor gelijke rechten voor mensen met een beperking willen voortzetten. Het belangrijkste: blijf met elkaar praten.’
Onderstaand artikel is in Markant nummer 3 gepubliceerd in de rubriek ‘een goed advies’.
'Actievoerders zijn nodig'
‘Als er geen feministen waren geweest die vonden dat ook mannen achter het aanrecht moesten, was ik lang op de divan blijven liggen. Ik bedoel maar te zeggen: actievoerders zijn nodig om iets op de kaart te zetten.’ Jan Troost, oprichter van de landelijke gehandicaptenraad, het huidige Ieder(in), voerde meer dan vijftig jaar actie voor gelijke rechten voor mensen met een beperking. Met verve. Zijn eerste demonstratie organiseerde hij op 14-jarige leeftijd, met als doel een cultureel centrum rolstoeltoegankelijk te maken. Dat lukte. Successen volgden, ‘maar als het om een toegankelijke samenleving gaat, is Nederland nog steeds een ontwikkelingsland.’
'Behoud de menselijke maat'
Terugkijkend op al die jaren met de rolstoel de barricade op, gaf Troost kort voor zijn overlijden aan dat de menselijke maat altijd zijn uitgangspunt is geweest. Dat is ook het advies dat hij achterlaat aan zorgprofessionals in de gehandicaptenzorg. ‘Behoud de menselijke maat. Voorkom dat iemand een nummer is en de computer het communicatiemiddel. Blijf mensen in de ogen kijken. Zie wat er echt aan de hand is. Blijf vragen naar wensen, behoeftes en vooral ook naar iemands dromen.’ Want dat mensen met een beperking vaak op jonge leeftijd al wordt afgeleerd om te dromen, dat begreep Troost niet. ‘Waarom? Zo anders zijn we niet.’
'De privacywetgeving slaat de plank mis'
‘En al die protocollen in de zorg’, gaf Troost aan, ‘bekijk die nou eens kritisch. Is dat echt allemaal nodig? Bijvoorbeeld de privacywetgeving; die slaat de plank volledig mis. Recent lag ik in het ziekenhuis. Toen een patiënt die bij mij op de zaal lag niet op tijd terugkwam van een operatie, vroeg ik aan een verpleegkundige hoe de operatie was verlopen. Vanwege de privacy mocht ze daar niets over zeggen. Toen dacht ik: Jezus Christus, nu zijn we toch wel echt ver doorgeslagen met die wetgeving. Draagt dit nou bij aan de menselijke maat?’
De strijd gaat door
Jan Troost leed aan uitgezaaide slokdarmkanker. Om bij leven bewust afscheid te kunnen nemen van zijn familie en vrienden, organiseerde hij eind april zijn eigen uitvaart, een Prematorium Party. Op 16 mei 2023 liet Jan Troost, zelf al zijn hele leven in een rolstoel als gevolg van de aandoening osteogenesis imperfecta (brozebottenziekte), op 65-jarige leeftijd euthanasie plegen. 'Gelukkig zijn er genoeg anderen die de strijd voor gelijke rechten voor mensen met een beperking voortzetten.’
